دیابت یا قند خون | از علائم و پیامد ها تا درمان انواع آن

بیماری دیابت چه علائم و نشانه هایی دارد؟ میزان قند نرمال خون چقدر باید باشد؟ چه کسانی در خطر ابتلا به قند خونهستند؟ دیابت یا قند خون یکی از شایع ترین بیماری های متابولیکی است. تعداد زیادی از افراد در سرتاسر جهان به آن مبتلا هستند. متاسفانه دیابت بیماری مزمنی است که به آرامی پیش می رود و ممکن است عوارض جانبی و مشکلات فراوانی برای فرد به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم شما را با بیماری دیابت، علایم و راه های کنترل آن ار بررسی کنیم.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه دیابت می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

 

دیابت یا قند خون بالا

دیابت یا بیماری قند یک اختلال در سوخت و ساز (متابولیک) بدن است. دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته را در بدن به انرژی تبدیل می نماید نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون است، بنابراین اختلال در ترشح انسولین باعث می شود سطح قند خون به طور پیوسته افزایش می یابد.

 

انواع بیماری دیابت

دیابت به چهار زیر گروه تقسیم کرده ایم:

• دیابت نوع 1
• دیابت نوع 2
• دیابت بارداری
• دیابت به علل متفرقه

دیابت نوع یک:

در دیابت نوع یک، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می شود. در نتیجه قند موجود نمی تواند وارد سلول ها شود تا انرژی بدن را تامین نماید. در واقع تولید انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلول های سازنده انسولین،متوقف می شود به همین دلیل افراد مبتلا باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز را به صورت روزانه تزریق کنند تا میزان قند خونشان کنترل شود. عوامل ژنتیکی و آلوده شدن به ویروس های خاص می توانند باعث ابتلا به این نوع دیابت شوند. دیابت نوع یک معمولا در کودکی و نوجوانی رخ می دهد اما امکان ابتلا در بزرگسالی نیز وجود دارد.

دیابت نوع دو:

دیابت نوع دو، معمول ترین نوع دیابت است که با عنوان دیابت بزرگسالی یا غیر وابسته به انسولین شناخته می شود. در این نوع بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری بر روی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی گیرد حالتی که به آن مقاومت در برابر انسولین گفته می شود. در این نوع دیابت، بدن قادر به استفاده و ذخیره گلوکز نمی باشد در واقع گلوکز به جای تبدیل به انرژی به جریان خون باز می گردد و سبب ایجاد علایم مختلف می شود.

دیابت نوع دوم در افراد چاق بیش تر دیده می شود در واقع چاقی خود عامل ایجاد مقاومت به انسولین است. دیابت نوع دو معمولا سال ها تشخیص داده نمی شود چرا که افزایش قند خون به تدریج ایجاد می شود. ریسک بروز دیابت نوع دو با افزایش سن، چاقی، کمبود فعالیت بدنی، زنان با سابقه دیابت بارداری و افراد دارای فشار خون بالا یا اختلال چربی خون افزایش می یابد. دیابت نوع دو به مرور زمان ایجاد می شود. این مسئله باعث بالا رفتن میزان قند خون شده و اگر به آن توجهی نشود امکان دارد به مشکلات جدی تری منتهی گردد. سابقه ژنتیکی نقش بسیار قوی دارد.

دیابت حاملگی:

دیابت حاملگی به دیابتی گفته می ‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذراست و بعد از اتمام حاملگی بهبود می ‌یابد. خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

دیابت با علل متفرقه:

از علل متفرقه دیابت می ‌توان به جراحی، داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، رژیم غذایی نامناسب، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.

 

عوامل مستعد کننده ابتلا به دیابت یا قند خون بالا

• افزایش سن
• سابقه فامیلی ابتلا به دیابت (به خصوص فامیل درجه اول)
• عدم تحرک و فعالیت
• افزایش وزن و چاقی
• فشار خون بالا
• افزایش تری گلیسیرید خون یا کاهش HDL یا هر دو
• بیماری قلبی و عروقی
• سابقه دیابت بارداری
• سابقه تولد نوزاد با وزن 4 کیلو گرم و یا بیشتر
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• سابقه اختلال در تست تحمل گلوکز
• استرس
• رژیم غذایی نادرست

 

عوارض بیماری دیابت یا قند خون بالا

دیابت باعث می شود سوخت و ساز گلوکز کاهش یابد به همین دلیل میزان قند خون افزایش یافته و در دراز مدت به تخریب رگ های بسیار ریز در بدن منجر می شود که می توانند اعضای مختلف بدن مانند کلیه، چشم و قلب را درگیر کند. عدم کنترل قند خون عوارض جانبی دیابت را افزایش می دهد که در طولانی مدت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. عوارض احتمالی عبارتند از:

بیماری قلب و عروق:

بیماری دیابت به طور چشمگیری خطر ابتلا به انواع مشکلات قلبی _ عروقی، حمله قلبی، سکته مغزی و باریک شدن شریان ها را افزایش می دهد.

آسیب عصبی:

قند اضافی مویرگ ها را تحریک می کند. این موضوع می تواند باعث سوزش، بی حسی یا درد شود که معمولا در انگشتان دست یا پا حس می شود و به تدریج گسترش می یابد. آسیب اعصاب مربوط به هضم و گوارش به تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود.

آسیب کلیه:

ابتلا به دیابت باعث آسیب به عروق خونی کوچک در بدن می‌شود. وقتی عروق خونی در کلیه‌ها آسیب ببینند کلیه ها نمی توانند خون را به درستی تصفیه و مواد اضافی و زائد را دفع کنند. در این شرایط، مقدار نمک و آب باقی مانده در بدن بیشتر از حد طبیعی آن می‌شود که می‌تواند منجر به افزایش وزن و تورم قوزک پا شود. در ادرار فرد ممکن است پروتئین یافت شود و مواد زائد در خون انباشته شوند

آسیب چشم:

دیابت می تواند به عروق خونی شبکیه چشم آسیب برساند. در نتیجه احتمال خطرات بینایی مانند آب مروارید، گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم) یا کوری را افزایش می دهد.

آسیب پا:

آسیب هایی مانند بریدگی ها و تاول ها می توانند عفونت های جدی ایجاد کنند که اغلب به ندرت بهبود می یابند و در نهایت عفونت ها ممکن است به قطع انگشتان یا پا منجر شود.

آسیب پوستی:

دیابت ممکن است شما را بیش تر در معرض مشکلات پوستی، از جمله عفونت های باکتری و قارچی قرار می دهد.

اختلال شنوایی:

مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شایع تر است.

افسردگی:

علائم افسردگی در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دو معمول است که می تواند بر مدیریت و رعایت رژیم دیابت تاثیر بگذارد.

 

درمان دیابت | کنترل دیابت

درمان قطعی برای دیابت وجود ندارد و تنها می توان آن را کنترل کرد که وارد مراحل حاد قرار نشود که در ادامه به بررسی آن می پردازیم:

آموزش

لازم است افراد مبتلا به دیابت در مورد اصول پایه در درمان دیابت آموزش ببینند تا بتوانند در کنترل دیابت خود بهتر عمل کنند. در واقع آموزش از اصول مهم در درمان دیابت می باشد. یادگیری اصول تغذیه صحیح، داشتن رژیم غذایی مناسب، پایش سطح قند خون و فواید ورزش و فعالیت بدنی از جمله حوزه هایی است که در بحث آموزش ضروری می باشد.

تغذیه

تغذیه صحیح نه تنها به کنترل بهتر قند خون کمک می کند بلکه به کم کردن وزن یا حفظ وزن مناسب و کنترل چربی یا فشار خون کمک می کند. باید توجه داشت که تغذیه مناسب در پیشگیری و کنترل درمان موثر است. با رعایت یک رژیم غذایی شامل مصرف سبزیجات، غلات، حبوبات، ماهی و محدود کردن فرآورده های شیرینی، شکر و کربوهیدرات می توان دیابت را کنترل کرد.

ورزش

از اثرات مثبت ورزش، کاهش قند خون، کاهش مقاومت بدن به انسولین، تقویت دستگاه قلب و گردش خون می باشد که در افراد دیابتی از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین در کاهش حمله های قلبی، نابینایی و آسیب های عصبی موثر است. ورزش نیز در پیشگیری از دیابت بسیار تاثیر دارد.

داروها

درمان های دارویی نیز همزمان با درمان های غیر دارویی مانند ورزش و رژیم غذایی تجویز می شوند تا درمان به شکل مطلوب تری صورت پذیرد. در دیابت نوع یک، از همان ابتدا انسولین تجویز می شود ولی در دیابت نوع دو، کنترل قند عموما با قرص شروع می شود که این دارو ها با افزایش دادن ترشح انسولین از لوزالمعده و نیز کاهش مقاومت به انسولین به کنترل قند خون کمک می کند. در دیابت نوع دو هر چه انسولین زودتر شروع شود، از عوارض نامطلوب دیابت می تواند جلوگیری کند.

پایش قند خون

پایش قند خون به دو روش انجام می‌گیرد:

1. پایش قند خون توسط خود بیمار که به آن خود پایشی می‌گویند
2. پایش قند خون توسط پزشک

در خود پایشی، قند خون توسط خود بیمار و با استفاده از دستگاه های خانگی اندازه گیری قند خون، انجام می گیرد. گلوکز پلاسما اندازه گرفته می شود که میزان کنترل قند خون را در کوتاه مدت نشان می دهد. ارزیابی کنترل دراز مدت قند خون توسط پزشک انجام می شود که از طریق آزمایش هموگلوبین صورت می گیرد و میزان کنترل قند خون در دو تا سه ماه اخیر را نشان می دهد. این دو روش مکمل یکدیگر هستند.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه دیابت می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

 

خدمات مرکز مشاوره تلفنی خانواده هنر زندگی

 

  مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی

منبع:  دیابت یا قند خون | از علائم و پیامد ها تا درمان انواع آن