واقعیت درمانی و تئوری انتخاب

یکی از رویکردهایی که در سال های اخیر در زمینه های مختلف به دلیل خاصیت پیش گیرانه آن با استقبال مواجه شده رویکرد واقعیت درمانی است. این رویکرد توسط ویلیام گلاسر در سال 1960 مطرح شد و در پاسخ به بخش هایی که سایر رویکردها مثل روانکای قادر به پوشش دادن آن نبود مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت واقعیت درمانی بر حل مسئله و تصمیم گیری بهتر برای رسیدن به اهداف تمرکز دارد. تفاوت اصلی واقعیت درمانی با رویکردهایی چون روانکاوی، تمرکز آن بر زمان حال به جای گذشته است.

برای دریافت مشاوره در زمینه انتخاب یک درمان مناسب می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

واقعیت درمانی

دو هسته اصلی واقعیت درمانی مسئولیت و انتخاب است. این رویکرد به زمان حال بیشتر از گذشته اهمیت می دهد.خودآگاهی را به ناخودآگاهی ارجح می داند. بیماری را یک فرایند فرار از مسئولیت می داند و به اهمیت بالا بردن بینش برای تغییر رفتار تکیه می کند. واقعیت درمانی یک شیوه درمانی فرایند محور و راه حل مدار است. اهداف واقعیت درمانیعبارتند از:

• جایگزین کردن انتخاب های موثر به جای انتخاب های ناموثر
• تبدیل سبک زندگی رضایتمند به جای زندگی غیررضایتمند

 

تئوری انتخاب

گلاسر واقعیت درمانی را بر مبنای تئوری انتخاب بنا کرد. تئوری انتخاب در محتوای خود فلسفه کنترل بیرونی را به چالش می کشید و در مورد انتخاب فاعل بودن به جای مفعول بودن سخن می گفت. او تئوری انتخاب را در واقع روانشناسی کنترل درونی می‌‌نامد؛ به همین منظور روانشناسی کنترل بیرونی را با بنیان‌های زیر توضیح می‌‌دهد:

1. منشا تمام رفتارهای ما محرک‌های بیرونی می‌‌باشد و ما می‌‌توانیم از طریق آن دیگران را تغییر داده و یا کنترل کنیم.

2. دیگران قادرند افکار، احساسات و اعمال ما را تعیین کرده و ما نیز می‌‌توانیم افکار، احساسات و اعمال آن‌ها را تغییر دهیم.

3. ما وظیفه داریم دیگران را مجبور کنیم تا از قواعد ما پیروی کنند و درصورت مقاومت حق داریم از تنبیه و در صورت موافقت از تشویق و پاداش استفاده نماییم.

از دیدگاه گلاسر انسان‌ها اکثرا از تلاش برای کنترل بیرونی استفاده می کنند و خیلی از افراد به نوعی یا در معرض کنترل بیرونی قرار دارند و یا در حال تلاش برای رهایی از این کنترل و رساندن خود به جایگاهی که خودشان بتوانند دیگران را تحت کنترل در آورند هستند و به همین دلیل شادکامی ‌و احساس سعادت موضوعی دست نیافتنی برای انسان به شمار می رود.

ده اصل تئوری انتخاب:

1- تنها فردی که می‌‌توانیم کنترل کرده و یا تغییر بدهیم خودمان هستیم.

2- تنها چیزی که می‌‌توانیم به فرد دیگری بدهیم "اطلاعات" است.

3- تمام مشکلات دامنه‌دار و پایدار روان شناختی از مشکلات ارتباطی نشات می‌‌گیرند.

4- وجود یک رابطه مشکل‌دار، همواره بخشی از زندگی کنونی ماست.

5- آن‌چه در گذشته بر ما رفته است، بر شرایط کنونی ما اثری شگرف و غیرقابل انکار دارد اما تعیین کننده زمان حال ما نبوده و ما می‌‌توانیم نیازهای بنیادین خود را به طور مناسبی ارضا کرده و برای ارضای آن‌ها در آینده طرح و برنامه‌ریزی انجام دهیم.

6- هر یک از ما یک جهان کیفی (دنیای مطلوب) خاص خود را در ذهن خویش به عنوان "جهان مطلوبِ" خود دارد.

7- تمام آن‌چه از ما سر می‌‌زند "فقط یک رفتار" است.

8- تمام رفتارهای ما از یک کلیت برخوردار است که از 4  مؤلفه (بخش) تشکیل شده است که عبارتند از؛ فکر، احساس، فیزیولوژی (کارکرد بدن یا احساسات جسمانی)، عمل. گلاسر برای بیان مفهوم رفتار از تمثیل ماشین استفاده می‌‌کنند که دو چرخ جلوی این ماشین فکر و عمل و دو چرخ عقب ماشین حس و فیزیولوژی هستند.

9- تمام رفتار کلی ما انتخاب شده است. ما بر عناصر و مؤلفه‌های عمل و فکر به صورت مستقیم کنترل داریم و بر بخش احساسات و فیزیولوژی (احساسات جسمانی) به صورت غیر مستقیم، از طریق آن ‌که چگونه فکر یا عملی را انتخاب کنیم، کنترل داریم.

10- تمام رفتار کلی ما به وسیله "فعل" یا "اسم" خاصی نام‌گذاری شده و قابل شناسایی‌اند. مثلا؛ افسردگی (اسم)، افسردگی کردن (فعل) یا ترس (اسم)، ترسیدن (فعل).

نیازهای اصلی از منظر واقعیت درمانی

این تئوری فرایند بیمار شدن را به عدم ارضا نیازها ربط می دهد و در این راستا پنج نیاز اولیه را مطرح می کند:

1. نیاز به عشق و تعلق خاطر: نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن
2. نیاز به بقا: برآورده کردن نیازهای اولیه مثل خوراک و پوشاک و مسکن و...
3. نیاز به آزادی: داشتن استقلال عمل و تصمیم گیری
4. نیاز به قدرت: میل به پیشرفت و برتری
5. نیاز به تفریح: میل به لذت و یادگیری

 

چه زمانی بیماری ایجاد می شود؟

واقعیت درمانی بیان می کند که در چهار حالت بیماری رخ می دهد:

• زمانی که فرد در تحقق آرزوها و توانمندی ها و نیازهایش ناکام می ماند.
• زمانی که فرد با واقعیت رو به رو نمی شود و سعی در مفعول کردن خود دارد.
• زمانی که فرد از مسئولیتِ پذیرش انتخاب هایش فرار می کند.
• زمانی که سعی در کنترل دیگران دارد.

فرایند واقعیت درمانی

گلاسر در طراحی فرایند درمان خود چهار مرحله را عنوان کرد:

1. بررسی خواسته ها: تو چه می خواهی؟
2. بررسی عملکرد: برای رسیدن به خواسته هایت تا حالا چه کرده ای؟
3. خودارزیابی: آیا کارهایی که تا به امروز انجام داده ای ثمربخش بوده یا خیر؟
4. طرح ریزی: از چه دستورالعمل یا برنامه ای باید پیروی کنی تا به خواسته ها برسی؟

 

برای دریافت مشاوره در زمینه انتخاب یک درمان مناسب می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

خدمات مرکز مشاوره تلفنی خانواده هنر زندگی

 

  مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی

منبع : واقعیت درمانی و تئوری انتخاب