طرحواره درمانی | طرحواره و طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی یا اسکیما تراپی توسط روانشناسی به نام یانگ با هدف درمان اختلالات شخصیت پایه ریزی شد. در واقعطرحواره درمانی پاسخی برای خلاهای رویکرد شناختی یا شناختی رفتاری بود. طرحواره درمانی ناخودآگاه، آگاهی، هیجان، شناخت، و آموزش را ملاک قرار می دهد، به علاوه  بینش و بصیرت را نیز در نظر می گیرد. طرحواره درمانی از این حیث که از روش ها و مفاهیم رویکردهای دیگر هم استفاده می کند، ساختاری بینابین دارد. امروزه از این درمان برای اختلالات اضطرابی، خلقی، ترک اعتیاد، مشکلات ازدواج و مشاوره پیش از ازدواج بهره می برند.

برای دریافت مشاوره در انواع درمان های روانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

نظریه رشدی طرحواره درمانی درباره پنج نیاز اصلی

طرحواره درمانی  5 نیاز اصلی هیجانی را مطرح می کند که ویژگی بارز آن ها همگانی بودن آن هاست. ایجاد طرحواره را مرتبط به چگونگی ارضا این نیازها می دانند.

1. دلبستگی ایمن: این نیاز مرتبط به ایجاد حس امنیت در رابطه کیفی با مراقبان اولیه است.
2. خودگردانی، کفایت، هویت: این نیاز مرتبط به استقلال طلبی و فردیت خواهی و رشد اعتماد به نفس است.
3. آزادی در بیان سالم نیازها و هیجان ها: مرتبط به بیان آزادانه هیجانات و احساسات می شود.
4. خویشتن داری و محدودیت های واقع بینانه: با نیاز به مهار خویشتن و سازگاری مرتبط است.
5. خودانگیختگی و تفریح: مبتنی بر نیاز به پذیرش نامشروط است.

 

طرحواره چیست؟

طرحواره یک ساختار هیجانی منفی، پایدار، ناهشیار و پویایی است که به دلیل ناکامی در ارضاء از دوران کودکی در فرد شکل می گیرد. ناکامی در ارضاء نیازها با افراط یا تفریط در پاسخ به نیازها، الگوبرداری از محیط و پشت سر گذاشتن تجارب ناراحت کننده اولیه ایجاد می شود. هر فردی با یک خلق و خوی خاصی به دنیا می آید، این خلق اولیه در کنار تجربه های ناکام کننده باعث شکل گیریی طرحواره می شود.

انواع طرحواره

هر طرحواره نسبت به ناکامی در هر یک از 5 نیاز اولیه و حوزه طرحواره انواعی را شامل می شود. در ادامه هر کدام از آن ها را تنها نام می بریم.

انواع طرحواره حوزه طرد و بریدگی

1. رهاشدگی و بی ثباتی
2. بی اعتمادی و بدرفتاری
3. محرومیت هیجانی
4. نقص و شرم
5. انزوای اجتماعی

انواع طرحواره حوزه خودگردانی مختل شده

1. احساس وابستگی و بی کفایتی
2. آسیب پذیری به ضرر و بیماری
3. خود تحول نیافته یا گرفتار
4. احساس شکست

انواع طرحواره حوزه خویشتن داری و خود انضباطی ناکافی

1. احساس استحقاق و بزرگ منشی
2. خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی

انواع طرحواره حوزه دیگر جهت مندی

1. اطاعت
2. ایثار
3. پذیرش جویی و جلب توجه

انواع طرحواره مرتبط به حوزه خودانگیختگی ناکافی

1. منفی گرایی و بدبینی
2. بازداری هیجانی
3. معیارهای سرسختانه، عیب جویی افراطی
4. تنبیه

 

چه وقت یک طرحواره برانگیخته می شود؟

در حالت عادی طرحواره پنهان است موقعیت ها، رویدادها، موضوعات ذهنی یا محرک های عینی می توانند هر کدام از طرحواره های ذهن را برانگیزانند. پردازش های منفی که به دنبال تحریک شدن طرحواره در سیستم روانی فرد فعال می شود ذهنیت طرحواره ای را ایجاد می کند. یکی از راه های شناخت ذهنیت طرحواره دقت به موقعیت هایی است که آن طرحواره را آشکار می کند.

انواع ذهنیت طرحواره ای

1. ذهنیت های کودکانه
2. ذهنیت های همسو با سبک مقابله ای
3. ذهنیت های والدانه
4. ذهنیت های بالغانه

 

سبک های مقابله ای در طرحواره درمانی

طرحواره درمانی معتقد است زمانی که ذهنیت طرحواره ای فعال می شود، سه سبک مقابله ای اجتناب، تسلیم و جبران افراطی در فرد شکل می گیرد. در هر فرد یک سبک های مقابله ای بر اساس نوع خلق و خو و الگوهای یادگیری از باقی سبک ها غالب تر می شود. سبک مقابله ای الگویی کلی از واکنش فرد است در حالی که پاسخ مقابله ای رفتاری است که در مقابل سبک مقابله ای اتخاذ می شود.

فرایند درمان طرحواره درمانی

طرحواره درمانگران فرایند درمان را به صورت زیر پیش می برند:

• کشف و شناسایی مدل طرحواره ای مراجع
• شناسایی و فهرست نمودن طرحواره برانگیزان های مراجع
• شناسایی ذهنیت های طرحواره ای غالب
• مشخص نمودن سبک مقابله ای
• کشف مدل طرحواره بر اساس پرسشنامه مربوطه
• بررسی خلق و خوی اولیه و تجارب منفی اولیه
• و در مراحل بعد بالابردن بینش مراجع نسبت به طرحواره هایش

 

خلاصه و نتیجه گیری

• نظریه رشدی طرحواره درمانی 5 نیاز اصلی را برای بشر عنوان می کند.
• طرحواره در حقیقت یک ساختار عمیق عاطفی، شناختی و انگیزشی است که در اثر عدم پاسخ دهی مناسب به نیازهای هیجانی اولیه حاصل می شود.
• همه انسان ها طرحواره دارند تفاوت آن به شدت و نوع ناکامی آن نیاز بر می گردد.
• اگر طرحواره ای در اثر رویارویی با طرحواره برانگیزان ها فعال شود قدرت واقع بینی از فرد گرفته می شود.
• طرحواره متعادل منبع رشد است و عدم تعادل طرحواره منبع آسیب روانی
• سه سبک مقابله ای اجتناب، جبران افراطی و تسلیم در واکنش به ذهنیت های طرحواره ای اتخاذ می شود.
• بالا بردن بینش و کشف و شناسایی مدل طرحواره هدف اسکیما تراپی است.

 

برای دریافت مشاوره در انواع درمان های روانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

خدمات مرکز مشاوره تلفنی خانواده هنر زندگی

 

  مرکز مشاوره روانشناسی تلفنی خانواده هنر زندگی با بهره مندی از کادر مجرب خدمات خود در زمینه مشاوره تلفنی خانواده با موضوعاتی شامل مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی دختر و پسر،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوستی‌های پیش از ازدواج،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدی، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره اعتیاد، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره همسریابی مشاوره خانواده تلفنی با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره زندگی مشترک،  مشاوره تلفنی خانواده با موضوع مشاوره جنسی

منبع:  طرحواره درمانی | طرحواره و طرحواره درمانی چیست؟